Dr. SARPER TANLI
Diginova Health Solutions Kurucusu ve Genel Müdürü
Bana göre sağlık sektöründe olmak için harika bir zaman. Çünkü şu anda çok fazla yenilik oluyor ve sağlık sektöründe çok fazla dönüşüm potansiyeli var. Bu dönüşümün ortasında ise dijital sağlık ve sanal bakım modelleri yer alıyor. Teknoloji ile doktorların aynı anda birden fazla hastayı yüzlerce kilometre uzaktan takip edebileceği hale geldik. Bu durum daha da ilerleyecek ve gelecekte nanobotlar, tıbbi müdahaleleri hastalara ulaştıracak. Geleceğe yönelik tahminlerin ayrıntılarına girmeden önce, sağlık sektörünün bugün kapsamlı bir sanal bakım modelini uyarlaması gerekiyor.
Covid-19 pandemisinin ardından dijital teknolojilerin çeşitli endüstrilerde gündeme geldiği ve uygulamalara geçildiği gerçeğini küçümsemek mümkün değil. Bu süreçte sağlık hizmetleri de bir istisna değildi. Dijital çözümler, sağlık hizmeti sağlayıcılarının hastalarına dünya çapında, zamanında ve etkili müdahaleler sunmasını sağlayarak kaliteli teşhis ve tedavinin e-etkileşimlerle yeterince sağlanamayacağı efsanesini yıktı.
Yeni teknolojiler devamlı olarak geleceği şekillendiriyor. Yapay zekâ ve genetik, çok yakın bir gelecekte sağlık sektöründe büyük bir fark yaratacak. Her iki alanda da büyük ilerleme var ve bu ikisi olmadan sağlık sektörünün geleceğini düşünemiyorum. Ayrıca, blockchain gibi yükselecek olan destekleyici hizmetler ve teknolojilerde büyük artış olacak. Ancak ana itici gücün verileri yönetmek ve bu verilerden anlamlı analitikler oluşturmak olacağını düşünüyorum. Yapay zekâdaki gelişmeler bu süreci ve sonucu değiştirecek.
Bugün, glukometreler, spirometreler veya uzaktan hasta muayene araçları gibi tıbbi kategorideki cihazlarla uzaktan hasta izlemenin gücünü anlamaya başladık. Bu bakım model daha henüz ilk adımlarını atıyor ve derin analizler yapabileceğimiz bir ölçekte değil. Ancak bu modeli hızlı bir şekilde uyarlamamız gerekiyor. Çünkü yutulup sindirilebilir sensörler, biyometrik dövmeler, nanobotlar, taşınabilir genomik analiz cihazları gündemde. Sağlığına özen gösterdiğimiz insanlardan (burada hastalık değil, kişilerden bahsediyoruz) çok miktarda veri aldığımızda, bu verileri analiz etmek ve sonuçları kullanmak sağlık hizmetlerini değiştirecektir. Bu tür boyutta veri toplayabilme, dijital sağlık stratejileri uygulandığında gerçekleşebilir. Hastalarının sağlık durumunun ilerlemesini sağlamak için milyonlarca veri noktasını karşılaştırabilmek, çok daha iyi sonuçlar isteyen doktorlar için büyük bir güçtür. Tele sağlığa yapılan yatırım, bakım sunumunu destekleyecektir; yapay zekâya yapılan yatırım, sağlayıcıların operasyonel verimliliğini artıracak ve daha iyi tanı koymasını sağlayacaktır.
Sağlık kuruluşları, yüksek kaliteli bakım sunmak ve sağlık ve iş sonuçlarını iyileştirmek için artık bu dijital devrime uyum sağlama zamanının geldiğini anladı. Bu, tele sağlık ve dijital randevu gibi hastaya yönelik dijital sağlık hizmetlerini ve yapay zekâ ile otomasyon ve tanı koymanın benimsenmesini içeriyor. Kronik hastalıkların yaygınlığı, yüksek bakım maliyetleri ve sağlığa erişimin eşitsizliği gibi temel kaygıların artmasıyla birlikte, dijital sağlık sunumları, daha iyi bakım ve refah sunan ölçeklenebilir çözümler sağlayarak arz talep açığını kapatmanın cevabı olabilir.
Transformasyonu sağlamak için ödeme sistemlerini de ekosistemin içine katmak şart. Sağlık sigortacılarının odak alanları arasında daha fazla dijital teknik yetenekler edinilmesi, sigortalının davranış değişikliğini yönlendirebilmek, ekosistem ortaklıklarını genişletmek, bakımın devamlılığı modelini yerleştirmek ve sigortalı navigasyonunu iyileştirmek yer alıyor. Sigortanın alınması veya satılabilmesi konularında sigorta kuruluşlarının yapay zekâ, nesnelerin interneti ve dijital sigorta riskleri hesaplanması (underwriting) gibi dijital uygulamaları kullanması çok önemli hale geldi. Bu teknolojiler, müşterinin talebini karşılarken sigortacının anında daha fazla değer sunmasına olanak tanırken ayrıca daha fazla şeffaflık ve kişiselleştirilmiş hizmetler sağlıyor.
Dijital Sağlığa Yatırım
Sağlık sektörü, herkesin bildiği gibi muhafazakar bir endüstridir. Covid-19, birçok teknolojinin benimsenmesini en az on yıl boyunca temelden hızlandırdı.
2020 ve 2021’de özellikle sanal bakım ve tele sağlık alanlarındaki dijital sağlık şirketleri için çok büyük miktarda fon bulunduğunu gördük. ABD ve arkasından İngiltere bu büyümeye öncülük etti ve ardından milyarlarca dolarlık yatırım yapıldı. 2022 ve 2023’de dijital sağlık finansmanı, çeşitli nedenlerle önceki yıllarda olduğu gibi iki katına çıkmasa da artmaya devam edecek. Dünyada 2011’den 2020’ye kadar toplam 26 sağlık teknoloji firması halka arz olurken 2021’de sadece bir yılda 23 tanesi halka arz oldular. Ama ne yazık ki piyasada çok da iyi bir performans sergileyemediler. Bunda genel piyasaların performans etkileri de olabilir tabii ki. Bazı kaynaklara göre ABD’de dijital sağlık alanı, piyasa değerinin neredeyse %70’ini veya 180 milyar doları kaybetti. Bu dalgalanmanın gösterdiği şey, dijital sağlıkta yenilikçi çözümlerin çok daha hızlı benimsenmesi ve gerçek sağlık ekonomisine yerleştirilmesi gerektiğidir.
Dijital sağlık şirketine yatırım yaparken, bu şirketi değerlemek için şirketin hangi aşamada olduğuna bağlı olarak değişen kullanabileceğimiz birçok araç var. Biz Diginova’da şirketleri değerlendirirken büyüme potansiyeline, özellikle bu şirketin sunduğu çözümün ne kadar yenilikçi olduğuna bakmayı tercih ediyoruz. Hangi sorunu çözüyor? Kime yardım ediyor? Hedef kitle bu çözümü günlük kullanımlarına adapte edebilirler mi? Ayrıca, birçok kişiye ulaşabilmek için ölçeklenebilir bir çözüm mü?
Bir şirketin değerine bakarken, sağlık alanında teknolojinin yakın gelecekte büyük bir fark yaratacağını akılda tutmalısınız. Dijital sağlık teknolojisi, doktorların, kliniklerin ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcılarının yıllardır mücadele ettiği sorunları çözmemize yardımcı olabilir. Genel olarak, şirket yönetim takımının önemini hafife alamazsınız. Her yatırımcı, özellikle bir start-up ise, şirketteki ana takımla ilgilenir. Biz “takım” tanımında ve kapasitesinde biraz daha derine iniyoruz. Sadece kurucuların eğitim, teknik ve girişimcilik geçmişi değil, aynı zamanda yönetim yaklaşımlarına bakıyoruz. Büyüme sırasında ekiplerindeki ve şirketlerindeki boşlukları nasıl gördüklerini bilmek istiyoruz. Şirketi sürekli olarak ileriye taşımak için bulmaları gereken şey budur. Bazen çevrelerinde harika bir teknik ekiple mükemmel çözümler bulan harika mühendisler veya klinisyenler oluyor. Ancak öyle olsa bile, yönetim bilgilerinde ve kapasitelerinde olmaları gereken yere ulaşmalarını engelleyebilecek bir boşluk olduğunu göremeyebilirler.
Tahmin etmeye çalıştığımız bir diğer katkı değeri de bir çözümün sağlık sistemine getireceği etkidir. Paydaşların hızla ticarileştirme için dahil olmak isteyeceği bir şey olan, önemli ve olağandışı bir etkiye sahip olma şansını değerlendiriyoruz.
Dijital Sağlığa yatırım ve bu alt sektörün gelişiminde daha işin başındayız:
- Fırsatın büyük çoğunluğu hala önümüzde olduğu için uzun vadeli temel göstergeler hala çok güçlü.
- Toplam adreslenebilir pazar çok büyük ve henüz penetrasyonun çok erken günlerindeyiz.
- Hangi şirketlerin ve stratejilerin nihayetinde başarılı olacağını, hangilerinin değerlemeler üzerinde ağırlık yaratmaya devam edeceğini ayırt etmek zor, ancak aynı zamanda yatırımcılar için bir fırsat sunuyor.
Genç Sağlık Profesyonellerine ve Girişimcilere Mesaj
Dijital sağlık yenilikçidir, yenidir, yeniyi öğrenmeyi gerektirir. 20’li yaşlarımda kendime yatırım yapmak için sağlık hizmeti sunumunun ve sürecinin teknik yönlerine çok zaman harcadım. Tutkunuz ne olursa olsun, ilhamınızı canlı tutmanın yollarını bulmak önemlidir. Sürekli öğrenmeyi öğrendim. Son dönemde de dijital sağlığı öğreniyorum. Sağlık sektöründe olmayı seviyorum, yeni şeyler yaratmayı seviyorum. Yenilikçi olmak için sağlık sektöründen daha iyi bir yer yoktur. Sağlık sektöründe sektörün hangi alanında olsak da şu anda dijital sağlığı nasıl uygulayacağımızı öğrenmemiz şart.
Hastalarla ilişkilerin daha sürdürülebilir olması, hizmet alanların ve hizmet sunucuların süreçte maksimum verim alması için teknolojik çözümleri hayata geçirmemiz gerekiyor.
DİJİTAL SAĞLIĞIN ZORLUKLARI
Ticarileştirme – Kuluçka, kanunsal uygulamalar, kullanıcı uyarlaması ve geri ödeme ekosisteminde zorluklar hala mevcuttur.
Hasta Tecrübesi – Hasta eğitimi ve bakıma katılımı iyi tasarlanmalıdır.
Değer Yaratma – Dijital sağlık dönüşümünü başlatmak için ne kadar kanıta ihtiyacımız var, gelir yaratma mı, maliyet optimizasyonu mu yoksa hizmet geliştirme mi?
Episodik hizmet veya Bakımın Devamlılığı – Kişiselleştirilmiş tıp, kronik hastalık yönetimi, toplum sağlığı dijital sağlık devriminin bir parçası olabilir.
Dr. Sarper Tanlı ve Diginova Health Solutions Hakkında:
Dr. Sarper Tanlı, Dubai’de yerleşik Diginova Health Solutions’un CEO’su. Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye ve Körfez bölgesinde özellikle Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’da uzun yıllara dayanan deneyime sahip deneyimli bir üst düzey sağlık yöneticisi. Dijital sağlık ve evde sağlık hizmeti de dahil olmak üzere, bir zamanlar Covid-19’dan önce “alternatif” olarak kabul edilen sağlık modellerinde yıllarca çalıştı. Dr Tanlı, birçok yenilikçi ve girişimci sağlık hizmeti sunumu uygulamasıyla uluslararası ölçekte sağlık planlaması, geliştirme, operasyon ve bilişim alanlarında geniş deneyime sahiptir. Tıp doktorluğunun yanı sıra İstanbul Üniversitesi’nden Sağlık İşletmesi Master ve Marmara Üniversitesi’nden de Sağlık Yönetimi Doktora dereceleri bulunmaktadır. Ayrıca Teksas’daki Houston Methodist’den yönetim uzmanlığı programını tamamlamıştır.
Diginova Health Solutions, kuluçka dönemi, pazar genişlemeleri ve yatırım için dijital sağlık çözümlerine odaklanan bir iş platformudur. Diginova, büyüme ve pazar genişletme yolculuklarında yeni dijital sağlık girişimlerine yardımcı olmakta ve yatırım yapmaktadır.