Gelişen teknoloji ve sağlık alanında yaşanan reformlar ile artık daha hızlı teşhis koymak ve müdahalede bulunmak mümkün. Hasta takip sistemleri gibi yenilikler de bir yandan kronik hastalıkların daha iyi yönetilebilmesine yardımcı oluyor. Diyabet hastalığının yönetilmesinde de yapay zeka platformları kullanılabiliyor.
Türkiye sağlık sektöründe oldukça dinamik. Hekimler ve sağlık kurumları tüm yenilikleri yakından takip ediyorlar. İnternetin sağladığı bilgiye kolay erişim ve sahip olunan bilginin hekimler arasında paylaşılabilmesi, teknolojik yeniliklere Türk sağlık sektörünün önünün son derece açık olduğunu gösteriyor. Günümüzde kişiselleştirilmiş sağlık kavramının oldukça trend bir konu olduğunu söyleyen IBM Watson Health Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Bölge Satış Direktörü Afşar Akal, “Diyabetli bir hasta için bu kavramın çok kritik olduğunu, aşırı şeker yükselmesi veya düşüşü olarak bilinen hiperglisemi ve hipoglisemi durumlarının hastalara acil serviste müdahale gerektirebildiğini” vurguluyor.
Öte yandan, hastalığı yönetebilmek için düzenli olarak bir endokrinologdan destek alabilmenin gerektiğini ifade eden Akal şunlara dikkat çekiyor: “Bu ancak üç veya altı ayda bir yapılan poliklinik ziyareti ve hekim konsültasyonuyla mümkündür. Endokrinoloğun en iyi koşullarda bakabileceği veri, eğer kayda alınmış ise geçmiş dönem şeker ölçümlerinden ve yakın zamanda yapılmışsa genel bir check-up raporundan ibaret.”
Hastalık yapay zeka ile yönetilecek
Hali hazırda bu şekilde yönetilmekte olan bir hastalığın yapay zeka ile nasıl yönetilebileceğine de değinen Afşar Akal bu konuda sunulan yapay zeka çözümleri ile ilgili şunlara değiniyorlar: “Günümüzde tıbbi cihaz firmaları IBM’in büyük veri analitiği ve yapay zekâ çözümlerini kullanarak kişiselleşmiş sağlık çözümleri üretiyorlar. Medikal teknoloji ve tıbbi cihaz konularında lider şirketlerden biri olan Medtronic, IBM Watson yapay zeka platformunu kullanarak Sugar.IQ adıyla diyabet yönetiminde ilk idrak ve öğrenme yeteneği olan sistemler diye tanımladığımız kognitif aplikasyonu geliştiriyor. Sugar.IQ diyabet hastalarının yaşamlarını idame ettirebilmeleri için gereken tüm hastalık veri dokusu ve değişimlerini gerçek zamanlı olarak takip ediyor. Bu veriler kesintisiz glikoz gözlemleme yöntemi diye adlandırılan, kan şekeri ve insülin salınımlarını insülin pompaları ve glikoz sensörlerinden ölçümlenerek toplanıyor.”
Sugar.IQ özellikleri
IBM Watson Health Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Bölge Satış Direktörü Afşar Akal Sugar.IQ hakkında şöyle bilgilendirme yapıyor: “Sugar.IQ IBM’in yapay zeka işlem gücü ve Medtronic şirketinin diyabet yönetimi uzmanlığı harmanlanarak ortaya çıktı. Diyabette hasta özelinde önceden bilinmeyen bir dolu veri dokusu mevcut. Çözüm ise hastalara kişisel ve günlük içgörü ve öngörüler sunarak sağlıkları konsunda endişe duymalarınının önüne geçiyor ve böylece diğer sağlıklı insanlar gibi yaşamlarını özgürce ve doya doya idame ettirebilmelerini sağlıyor. Bunu kişisel bir asistan olarak düşünün. Arkasında güçlü bir yapay zeka platformu bulunuyor. Ayrıca, Sugar.IQ diyabet hastalarının hastalıklarıyla ilgili sorabilecekleri anlık sağlık durumları, zindeliklerini koruyabilme adına hastalık sürecinin gidişatı ve ne gibi aksiyonlar almaları gerektiği ile ilgili hemen hemen tüm sorulara cevap sağlayabiliyor. İçgörüler glükoz değerleri alınarak kişisel mesajlarla mobil bir cihaz üzerinden hastaya iletilebiliyor. Örnek verelim, diyabetli bir hasta ton balığı salatası yedikten bir müddet sonra hızlı şeker düşümü yaşayabiliyor olabilir. Bu yaştan yaşa, yemek öncesi veya sonrası kültürfizik haraketinin doğuracağı metabolik aktiviteye göre ve en önemlisi hastadan hastaya farklılık gösterdiği için her ton balığı salatası yendikten sonra ne olacağını bildirmek ana gaye değil, bu perhizi sürdüren A kişisinin bundan önceki benzer tecrübeleri göz önüne alınarak ne yapması gerektiğini bildirmek ana amaç.”
Glisemik asistan aracılığı ile yapay zekaya soru sorulabiliyor
Öte yandan, hastaların tekrar tekrar bu uyarım ve geri bildirimlerden yola çıkarak sağlıklı yaşam alışkanlıkları oluşturabildiklerini belirten Afşar Akar sözlerine şunları da ekliyor: “Kişisel glisemik asistan aracılığı ile yapay zeka platformuna soru sorulabiliyor ve sadece perhizleri ile ilgili değil, terapileri ile ilgili danışmanlıkta bu yöntemle alınabiliyor. Ayrıca yenilen tüm yiyecekler düzenli olarak kayıt altına alınarak bir takım besinlerin kendi bünyelerinde ne tip glükoz seviye değişimi gösterdiği gözlemlenebiliyor.”
Yerel ilaç ve tıbbi cihaz üretiminde yapay zeka kullanımı mümkün
IBM’in “Tıbbi Yapay Zekâ” çözümlerini; tıbbi cihaz, tıp bilişim veri analitiği ve sağlık bulutu üzerinden sağlık veri servisleri olarak üç alanda sınıflandıran Afşar Akal açıklamasına şu sözlerle devam ediyor: “IBM ve Watson Health iş birimi olarak Türkiye’de yerel ilaç ve tıbbi cihaz geliştirilmesinde yapay zekâ teknolojilerinin kullanımını mümkün kılıyoruz. Tüketici sağlığı konusunda pek çok devrimci gelişmelerin yaşanacağını umuyoruz. IBM olarak zindelik ve koruyucu sağlık konuları yakın takibimizde. Bugün IBM olarak pek çok ülkede yerel iş ortaklarımızla bu çözümleri yerelleştirme çabası içerisindeyiz. Biz, diğer sektörlerde olduğu gibi sağlık sektöründe de tüm yazılım çözümlerine kognitif yetkinlikler eklenmesi gerektiğine inanıyor ve bu konuda büyük bir azimle çalışıyoruz.”